پسر 13 ساله‏ام سخنان زشتي را بر زبان جاري مي‏کند. علت آن چيست و چگونه مي‏توانم با او برخورد کنم؟

ج: اين رفتار، عللي دارد: 1. الگوها: اگر والدين و نزديکان، با خود او يا با ديگران اين گونه برخورد کنند و سخنان زشتي را بر زبان جاري سازند، او نيز چنين خواهد کرد؛ پس بايد محيط اصلاح شود. 2. نمايش استقلال: گاهي نوجوان براي تثبيت استقلال خود، به اين کار دست مي‏زند که بايد با راهکارهاي ذيل، او را متوجه زشتي اين عمل کرد. 3. عصبانيت: با توجه به اهميت و تأثير فراوان اين عامل در بد دهني نوجوان، بکوشيد زمينه‏هاي عصبانيت او را از بين ببريد. 4. همسالان: نوجوان، از همسالان فحاش تأثير جدي مي‏پذيرد؛ بنابراين، با نرمي و عطوفت و آگاهي غير مستقيم دادن درباره‏ي رفيقان بد، رابطه‏اش را با آنان قطع کنيد. چند توصيه أ. براي مصونيت فرزندان از اين رفتار نابهنجار، از دوران کودکي بايد توجه شود. وقتي فرزند خردسال و شيرين زبان شما، کلمه‏ي زشتي را بر زبان جاري مي‏کند، شادماني نکنيد و مغلوب احساسات خود نشويد و همان لحظه، با آرامش به او بفهمانيد که سخنش ناپسند است. ب. در مقابل سخنان زشت نوجوانتان داد و فرياد نکنيد و اداي شوکه شدن را در نياوريد. ج. هنگام مواجهه با بد دهني نوجوان فقط رو ترش کنيد و در موقعيت‏هاي عاطفي، با سخني نرم، او را از اين عمل باز داريد )کودک و نوجوان، هر از چند گاهي، احساس عاطفي شديدي به پدر و مادر مي‏يابد؛ آنان را در آغوش مي‏گيرد و مي‏بوسد و اظهار محبت مي‏کند. اين رفتار به اين دليل است که شايد شب قبل کابوسي درباره‏ي از دست دادن پدر يا مادر ديده يا در مدرسه شنيده است که يکي از همسالان، پدر يا مادرش را از دست داده و يا فيلمي عاطفي را ديده است. اين موقعيت عاطفي، بهترين زمان براي نهي فرزند از رفتارهاي ناپسند است؛ زيرا مقاومت رواني‏اش به پايين‏ترين حد مي‏رسد(. به او بگوييد فحش دادن و بد دهني، احساسات ديگران را جريحه‏دار مي‏کند و ممکن است به او آسيبي برسد. د. هنگام نهي نوجوان، از روش استدلال خود محوري )وقتي فحش مي‏دهي، به شخصيت تو لطمه مي‏خورد و در جامعه بي‏ارزش مي‏شوي(، و استدلال ديگر محوري )وقتي ناسزا مي‏گويي، به شخصيت من لطمه مي‏خورد؛ چون مادر تو هستم(، استفاده کنيد. هـ. اگر ناسزاگويي برايش عادت شده است، به او بياموزيد که تا مدتي، واژه‏ي زشت را در ذهن خود يا زير لب و آرام بگويد. و. مي‏توانيد الفاظي مناسب‏تر را جايگزين واژگان زشت کنيد تا هنگام عصبانيت، با آن واژگان تخليه شود؛ براي مثال، به جاي »بي‏شعور« مي‏تواند از »واژه‏ي بي‏منطق« استفاده کند. ز. در صورت استمرار بد دهني، از ساز و کارهاي بازدارنده )ر. ک: ص 97( و به ويژه کاستن از پول توجيبي استفاده کنيد. به او بگوييد که در برابر هر کلمه‏ي زشت، مقداري از پول توجيبي‏اش کم خواهد شد. ح. در صورت پيشرفت، از تحسين و تشويق غافل نشويد. ملاک منع کودکان و نوجوانان از رفتارهاي نابهنجار چيست و از چه زماني بايد آنان را منع کرد؟ ج: ملاک ما براي منع کودکان و نوجوانان از رفتارهاي نابهنجار، بايد شرع مقدس باشد و ملاک دين، واجب و حرام است. برخورد سليقه‏اي والدين در اين مسأله، پسنديده نيست. برخي والدين براساس سليقه‏ي شخصي خود، کودکان را از اموري منع مي‏کنند؛ حال آن که از ديدگاه دين، منعي براي آن‏ها نيست. بازي کودکان )اگر مزاحمتي براي ديگران ايجاد نکند(؛ سر و صداي آنان )اگر ديگران را نيازارد(؛ تحرک بيش از حدشان )اگر ضرر و خطري را در پي نداشته باشد(؛ قدم زدن با دوستان، حضور در منازل دوستان يا دعوت آنان )اگر همسالان مورد اعتمادند(؛ خريد کفش و لباس مورد علاقه و...، هيچ گونه اشکالي ندارد و نبايد کودکان را از اين امور منع کرد. هرگاه کودک مرتکب حرامي شد، بايد او را بازداشت. »کودکي« نمي‏تواند دليل بر بي‏توجهي به گناهان او باشد؛ همان گونه که اگر مقداري هروئين مصرف کند، به دليل سن پايين او از آن چشم نمي‏پوشيد. اقدام به موقع شما در برابر اعمال خلاف کودک، او را از رفتارهاي نابهنجار بعدي مصون خواهد کرد. پرمود بترا )Permuda Betra(، روان‏شناس غربي، سخن هشدار دهنده‏اي دارد: جلو بسياري از آتش‏سوزي‏هاي بزرگ جهان را با يک فنجان آب مي‏توان گرفت؛ البته اگر به موقع انجام شودمتأسفانه برخي خانواده‏ها به سبب عدم اقدام به موقع در برابر گناهان کودک، در دوران نوجواني‏اش با فرزندي مواجه مي‏شوند که رفتار نابهنجار در او نهادينه شده است و اصلاح او، کار بسيار سختي خواهد بود.